Ισότητα και δημόσιος χώρος
Επιπλέον, ΜΕΤΡΟ στη Θεσσαλονίκη το 2024 / πάρτι ρύπων / αμίαντος / πόλεις σα δάση / κοινόχρηστα πατίνια / Καθολική Βασική Κινητικότητα στο Λος Άντζελες / ζώνη καθαρού αέρα του Μπρίστολ
Ξεκινάμε τη χρονιά με το πρώτο “Take Back the City” meetup, μια συνάντηση αφιερωμένη στον επαναπροσδιορισμό και την αναδιαμόρφωση της αστικής ζωής στις ελληνικές πόλεις. Ραντεβού την Πέμπτη 1 Φεβρουαρίου, στις 18.30, στο Impact Hub στην οδό Καραϊσκάκη. Την εμπειρία τους θα μοιραστούν η trofy.lab, η Ten Million Hands και οι Κοινοί Τόποι.
Από τις πρώτες 500 λέξεις του Συντάγματος της Ελλάδας, οι 68 είναι αυτές:
O σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας.
Oι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου.
Oι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.
Kαθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Xώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη.
Μια κυβέρνηση έχει πολλούς ρόλους, αλλά ο ρόλος της προσπάθειας οικοδόμησης της ισότητας είναι θεμελιώδης στο πλαίσιο του πολιτεύματος μας. Τι είδους ισότητα μπορεί όμως ρεαλιστικά να επιδιώξει στην εποχή μας; Και πως;
Ισότητα στην ποιότητα ζωής
Το πιο άμεσο εργαλείο που έχει στη διάθεση της μια κυβέρνηση για να αντισταθμίσει την ανισότητα σε άλλα πεδία (όπως το εισόδημα ή οι κοινωνικές διακρίσεις) είναι ο δημόσιος χώρος. Όταν αυτός είναι ανοιχτός και αφιερωμένος στους ανθρώπους γίνεται ένα μέσο για μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς, τουλάχιστον όσον αφορά την ποιότητα ζωής. Σε αυτόν συναντιόμαστε ως ίσοι, απογυμνωμένοι από οικονομικές και κοινωνικές ιεραρχίες και απολαμβάνουμε τα ίδια αγαθά.
Έχουμε φτιάξει έναν κόσμο που όλοι έχουμε πρόσβαση σε κινητά, τηλεοράσεις, το ίντερνετ, ψυγεία. Σε σύγκριση με 100 χρόνια πριν, μπορούμε να αποκτήσουμε πολύ περισσότερα με λιγότερο κόπο. Στην εργασία μας, λόγω του ψυχολογικού παράγοντα, οι ανισότητες εξομαλύνονται επίσης. Είναι πιο δύσκολη η καθημερινότητα ενός διανομέα σε σύγκριση με κάποια που βρίσκεται σε ένα γραφείο, όμως και οι δύο μπορεί να είναι εξίσου μίζεροι. Εκεί που έρχεται η μεγάλη διαφορά στην ποιότητα ζωής, είναι στον ελεύθερο μας χρόνο.
Κάποιοι επιστρέφουν σε ένα μεγάλο σπίτι, ίσως με κήπο. Αυτοί και τα παιδιά τους έχουν πρόσβαση σε αθλητικούς συλλόγους, εξοχικές κατοικίες, εστιατόρια, ακριβές πολιτιστικές δραστηριότητες και ταξίδια στο εξωτερικό. Σε όλα αυτά νιώθουν και ευπρόσδεκτοι. Για άλλους, η μόνη διέξοδος, όπου είναι διαθέσιμος και προσβάσιμος, είναι ο δημόσιος χώρος. Τα πεζοδρόμια, οι ποδηλατόδρομοι, οι πλατείες, τα πάρκα, οι πεζόδρομοι, οι παραλίες, οι δημόσιες αθλητικές εγκαταστάσεις.
Ισότητα ενώπιον του νόμου
Η νομιμότητα είναι μια υποκειμενική έννοια, που σχετίζεται με το κατά πόσο οι πολίτες αντιλαμβάνονται ότι η κοινωνική τους οργάνωση είναι δίκαιη και ισότιμη. Όταν υπάρχει η αίσθηση ότι το κράτος ούτε θεωρεί την αξιοπρέπεια και την ευημερία τους προτεραιότητα, ούτε έχει τα ηθικά προσόντα να τιμωρήσει όσους παραβαίνουν τους νόμους, τότε οι πολίτες δεν αισθάνονται υποχρεωμένοι να υπακούουν σε αυτούς, ή να καταγγέλλουν όσους τους παραβιάζουν.
Βρίσκουμε πουθενά μεγαλύτερη διάβρωση της νομιμότητας από τον δημόσιο χώρο μας; Κάθε φορά που επιχειρούμε να κινηθούμε σε αυτόν, γεμίζουμε με δεκάδες παραδείγματα ανομίας, δεκάδες παραδείγματα του ιδιωτικού συμφέροντος να υπερισχύει του δημοσίου καλού. Και μια βαθιά αίσθηση ό,τι δεν μετράμε για κανέναν.
Ισότητα στην συμμετοχή στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Xώρας
Μόνο το 10% των νέων με σοβαρή αναπηρία είναι ενταγμένοι στην εργασία. Το 71,4% των νέων με σοβαρή αναπηρία και ηλικία 25-34 ετών δεν έχει εργαστεί ποτέ. Το 46% των νέων με σοβαρή αναπηρία ως 34 ετών δεν έχει ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση. Το 40,5% των νέων με σοβαρή αναπηρία ηλικίας 16-24 ετών και το 64,4% ηλικίας 25-34 ετών, ζουν σε συνθήκες φτώχειας ή/και κοινωνικού αποκλεισμού.
Ο αποκλεισμός προφανώς δεν σταματάει στους νέους, ούτε μιλάμε για κάποιο “The Ones Who Walk Away from Omelas” -το διήγημα της Ursula K. Le Guin που περιγράφει μια φαινομενικά ουτοπική πόλη της οποίας η ευημερία βασίζεται στη διαρκή δυστυχία ενός και μόνο παιδιού- σενάριο.
Σύμφωνα με το Δείκτη GALI τα άτομα με σοβαρούς ή μέτριους περιορισμούς δραστηριότητας/αναπηρία στην Ελλάδα αποτελούν το 24,7% του πληθυσμού, εκ των οποίων 1.014.177 άτομα, αντιμετωπίζουν σοβαρή αναπηρία/ περιορισμό δραστηριότητας (11,2% του πληθυσμού), ενώ πλήθος 1.217.020 ατόμων (13,5%), εκτιμάται ότι έχουν περιορίσει σε μέτριο βαθμό τη δραστηριότητα τους λόγω μακροχρόνιου προβλήματος υγείας. Στις παραγωγικές ηλικίες 20-64 ετών, 889.389 άτομα, το 14% του πληθυσμού, εκτιμάται ότι αντιμετωπίζουν κάποιου βαθμού αναπηρία, εκ των οποίων οι 359.244 έχουν σοβαρής μορφής περιορισμό.
Οι παραπάνω στατιστικές είναι από τα Δελτία Στατιστικής Πληροφόρησης του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας. Σας προτείνω να τα διαβάσετε όλα. Στην αντίληψη του συγκεκριμένου θέματος μας επηρεάζουν βαθιά οι συμπεριφορικές προκαταλήψεις, ειδικά η ευρετική της διαθεσιμότητας (availability heuristic). Ξεχνάμε όμως πως για όσους δεν αντιμετωπίζουν κάποιον περιορισμό, η κατάσταση είναι προσωρινή. Όχι πως έχει σημασία.
Η επιδίωξη της ευτυχίας
O τρόπος με τον οποίο χτίζονται οι πόλεις μας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής των πολιτών τους για πολλές δεκαετίες στο μέλλον μιας και το δομημένο περιβάλλον είναι πολύ κοστοβόρο και δύσκολο να αντιστραφεί. Το βάρος των αποφάσεων που λαμβάνονται για αυτές είναι τεράστιο. Και το καθήκον μας δεν είναι απλώς να δημιουργήσουμε πόλεις που λειτουργούν αποτελεσματικά. Είναι να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όπου η πλειοψηφία των ανθρώπων θα είναι όσο το δυνατόν πιο ευτυχισμένοι.
Ελλάδα
Το Νοέμβριο του 2024 παραδίδεται το ΜΕΤΡΟ στην Θεσσαλονίκη. Σε 17’ λεπτά από τα ανατολικά στα δυτικά, υπολογίζεται πως θα μεταφέρει 18.000 επιβάτες την ώρα.
«Τις βραδινές ώρες γίνεται πάρτι ρύπων» στις πόλεις μας, με το 50% των νυχτερινών συγκεντρώσεων να είναι από τζάκια και το άλλο μισό από θέρμανση με καύση ορυκτών καυσίμων.
Συνέντευξη του Χάρη Δούκα στο Inside Story για το πως θέλει την Αθήνα.
(🎧) Στο 4ο επισόδειο νέου podcast για την ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα, μιλάμε για τις πόλεις και τις μεταφορές.
Μπορεί να είναι κομμάτι αυτής της μετάβασης οι ενεργειακές κοινότητες; Ποια είναι η σημερινή κατάσταση με αυτές στην Ελλάδα.
Στη No List 2024 του Fodor's η Αθήνα λόγω της έλλειψης σχεδίου διαχείρισης του υπερτουρισμού. Η πόλη βρέθηκε επίσης στον πάτο της λίστας του Forbes για ψηφιακούς νομάδες. Στα κοκτέιλ όμως πάμε καλά.
«Οι κύκλοι του χρόνου στη «Μεγάλη Βρεταννία» συμπλέουν με όσα συνέβαιναν στην Αθήνα. Αν μιλήσει κανείς για την ίδρυση και την ανάπτυξη του ξενοδοχείου, μπορεί να κάνει και μια σύνοψη της εξέλιξης της ίδιας της ελληνικής πρωτεύουσας μέσα από χρονιές-σταθμούς αλλά και μέσα από τη ροή της καθημερινότητας.»
Αστική ζωή
Πώς τα άτακτα, σπασμένα πεζοδρόμια καταστρέφουν τη ζωή των ανθρώπων.
Μελέτη αναφέρει ότι τα παιδιά που ζουν κοντά σε πράσινους χώρους έχουν ισχυρότερα οστά, τονίζοντας τη σημασία της πρόωρης έκθεσης σε φυσικούς χώρους κατά την περίοδο ανάπτυξης.
Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες που συνδέονται με τη φαινομενικά βιώσιμη πρακτική της χρήσης κοντέινερ στην κατασκευή κτιρίων.
Σύγκριση της ανάπτυξης της Tatu City με την αποτυχία της Konza Technopolis, δύο ειδικών οικονομικών ζωνών στην Κένυα. Ιδιοκτήτης της πρώτης είναι μεγάλη ιδιωτική εταιρεία ανάπτυξης, της δεύτερης το κράτος.
Oι θεωρίες συνωμοσίας επηρεάζουν την υιοθέτηση του μοντέλου των 15-λεπτών πόλεων στην Αγγλία.
Tο μοντέλο κοινωνικής κατοικίας της Βιέννης ως κλειδί για την υψηλή βιωσιμότητα της πόλης.
Περάσαμε πάνω από έναν αιώνα ενσωματώνοντας τον αμίαντο όπου βρίσκαμε στα κτίρια μας για να μας προστατέψει από τις αστικές πυρκαγίες. Πλέον, ξοδεύουμε δισεκατομμύρια ετησίως για την απομάκρυνση του λόγω των καρκινογόνων ιδιοτήτων του.
Tο "Circle House", το πρώτο κυκλικό κοινωνικό έργο κατοικίας στο Άαρχους στη Δανία, στοχεύει στην επαναχρησιμοποίηση του 90% των υλικών κατασκευής.
Η ζώνη καθαρού αέρα του Μπρίστολ, στην οποία τα παλαιότερα και πιο ρυπογόνα οχήματα χρεώνονται για να εισέλθουν, συγκέντρωσε 26 εκατ. λίρες σε ένα έτος.
Το Παρίσι σκέφτεται να απαγορεύσει τα key boxes ώστε να περιορίσει τις βραχυχρόνιες διαμονές τύπου Airbnb. Στη Λισαβόνα, οι τιμές των κατοικιών σημείωσαν ρεκόρ τον Νοέμβριο.
Ο Πύργος Καψουλών Nakagin, που ολοκληρώθηκε το 1972, ήταν ένα πρωτοποριακό παράδειγμα μεταβολιστικού σχεδιασμού, αποτελούμενο από 140 αποσπώμενες κάψουλες. Παρά την αποσυναρμολόγησή του, 23 κάψουλες διατηρήθηκαν και επαναχρησιμοποιήθηκαν για διάφορες χρήσεις, όπως εκθέματα μουσείων και χώροι τέχνης.
Ο Dickson Despommier εξηγεί το όραμά του για τη δημιουργία ενός νέου, αυτοσυντηρούμενου αστικού τοπίου. Υποστηρίζει ότι μπορούμε να βρούμε λύσεις μέσω της έννοιας της βιομιμητικής: μιμούμενοι επιτυχημένες στρατηγικές που βρίσκονται στη φύση.
Και ο ρόλος της αστικής γεωργίας στην ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας και της κοινοτικής ανάπτυξης στις αμερικανικές πόλεις και οι διάφορες μορφές της, όπως οι κάθετες φάρμες, τα θερμοκήπια στις στέγες και οι κοινοτικοί κήποι.
Βιώσιμη κινητικότητα
Οι τριβές μεταξύ των χρηστών των δρόμων, οφείλονται στον τρόπο που αυτοί έχουν σχεδιαστεί.
Η πόλη του Λος Άντζελες πειραματίζεται με την Καθολική Βασική Κινητικότητα μέσω ενός "πορτοφολιού κινητικότητας" που παρέχει 150 δολάρια το μήνα στους κατοίκους για να τα ξοδέψουν σε μια ποικιλία επιλογών μεταφοράς, αλλά όχι για το κόστος κατοχής ή λειτουργίας ενός αυτοκινήτου.
Τεχνολογία
Παρά την τραγική περίοδο που διανύουν οι εταιρείες κοινόχρηστων πατινιών, οι πόλεις θα ήταν χειρότερες χωρίς αυτά. 30% με 50% των διαδρομών τους αντικαθιστούν το αυτοκίνητο και οι συνήθεις κατηγορίες εναντίον τους είναι θέμα αστικού σχεδιασμού και όχι του ίδιου του μέσου.
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες κοινόχρηστων πατινιών Tier και Dott στοχεύουν να συγχωνευθούν.
Η Κίνα διαθέτει σήμερα πάνω από 200 αυτόνομα αστικά λεωφορεία, περισσότερα από 1.500 αυτόνομα ταξί και περίπου 1.000 αυτόνομα φορτηγά.