Mόνοι μαζί
Επιπλέον, απολογισμός της διετίας για Αστυπάλαια, Βιέννη και δημόσια στέγαση, πόλεις από την αρχή - ίσως και υπόγεια, οι ποδηλάτες με κράνος μας φαίνονται λιγότερο άνθρωποι
Το 62% των άνω των 65 συμπολιτών μας δήλωναν το 2005 πως βιώνουν μοναξιά. Mε τη δική μου ανάγνωση της τελευταίας 20ετίας στην Ελλάδα, το συγκεκριμένο στατιστικό μάλλον έχει χειροτερέψει περαιτέρω μέχρι σήμερα. Ένας λόγος ίσως είναι πως το ποσοστό των νοικοκυριών με ένα άτομο έχει φτάσει το 25.7% στην Ελλάδα, νούμερο που ήταν στο 19.8% το 2005.
Όμως η μοναξιά περιγράφει ένα υποκειμενικό συναίσθημα και διαφέρει εννοιολογικά από την αντικειμενική φυσική απομόνωση. Συχνά, στη ρίζα της βρίσκεται η δυσαρέσκεια. Είναι το μακροχρόνιο, συνεχές αίσθημα του να αντιλαμβάνεται κανείς τον εαυτό του ως ξεχωριστό από τους άλλους, να μην μπορεί να συνδεθεί με τους συνανθρώπους και το περιβάλλον σε συναισθηματικό επίπεδο και να αισθάνεται συνεχώς αποξενωμένος και στερημένος από την ανθρώπινη επαφή. Αυτά τα συναισθήματα δεν περιορίζονται στους άνω των 65.
Ο Ρόμπερτ Γουόλντινγκερ, σημερινός διευθυντής ενός από τα μακροβιότερα ερευνητικά προγράμματα στις κοινωνικές επιστήμες ονόματι Harvard Study of Adult Development, συνόψισε το 2015 τα ευρήματα δεκαετιών έρευνας. Το κύριο αποτέλεσμα, κατέληξε, είναι ότι οι κοινωνικές συνδέσεις είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για την ευτυχία και την υγεία των ανθρώπων. «Αυτοί που διατηρούσαν ζεστές σχέσεις ζούσαν περισσότερο και πιο ευτυχισμένοι και οι μοναχικοί συχνά πέθαιναν νωρίτερα». Υπάρχουν πολλά στοιχεία που δείχνουν ότι τα άτομα που αναφέρουν αισθήματα μοναξιάς έχουν περισσότερες πιθανότητες να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας αργότερα στη ζωή τους και το αντίκτυπο της έχει υπολογιστεί αντίστοιχο με το κάπνισμα 15 τσιγάρων την ημέρα.
Πέραν της υγείας μας, η μοναξιά, επηρεάζει και τις οικονομικές μας προοπτικές. Ο κοινωνικός μας ιστός είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος αναζήτησης εργασίας. Στην Ελλάδα, το 89% των ανέργων βασίζεται σε επαφές για να βρει δουλειά. Αποδεδειγμένη είναι επίσης η σημασία των κοινωνικών δικτύων για την καινοτομία και την παραγωγικότητα.
Τίθεται λοιπόν το ερώτημα: τι ευθύνεται για την έντονη μοναξιά στις πόλεις μας και πώς μπορούμε να τη μετριάσουμε; Μέρος της απάντησης είναι το δομημένο περιβάλλον και μέρος της λύσης έγκειται στη δημιουργία αστικών χώρων με μεγαλύτερη συμμετοχή, ελκυστικότητα και προσανατολισμό στην κοινότητα.
Το 1970, ο πολεοδόμος William "Holly" Whyte δημιούργησε μια επαναστατική ερευνητική ομάδα με την ονομασία The Street Life project και άρχισε να ερευνά την δυναμική των αστικών χώρων. Τέτοιες ανθρωπολογικές πρακτικές εφαρμόζονται συνήθως στη μελέτη ιθαγενών σε μακρινές τοποθεσίες, και σπάνια στο πιο άμεσο καθηλωτικό περιβάλλον μας, την πόλη. Ο Whyte και η ομάδα του ξεκίνησαν εξετάζοντας τα πάρκα, τις πλατείες και τους διάφορους άτυπους χώρους αναψυχής της Νέας Υόρκης, προσπαθώντας να καταλάβουν γιατί ορισμένοι από αυτούς λειτουργούν για τους ανθρώπους, ενώ άλλοι όχι. Τα ευρήματά τους συγκεντρώθηκαν τελικά στο βιβλίο The Social Life of Small Urban Spaces και σε μια συνοδευτική ταινία 55 λεπτών.
Όπως έχει αποδείχτει από αυτή και πολλές άλλες έρευνες, ο σχεδιασμός και η διάταξη μιας γειτονιάς μπορεί είτε να διευκολύνει είτε να εμποδίσει την κοινωνική αλληλεπίδραση. Αν οι δημόσιοι χώροι σχεδιαστούν σωστά, γίνονται κομβικά σημεία για κοινωνικοποίηση, δραστηριότητες αναψυχής και κοινοτικές εκδηλώσεις, λειτουργώντας ως προέκταση των σπιτιών και της γειτονιάς. Για παράδειγμα, οι περπατήσιμες γειτονιές με ζώνες μικτής χρήσης που συνδυάζουν κατοικίες με καταστήματα, πάρκα, πλατείες και άλλες ανέσεις προωθούν τις περιστασιακές συναντήσεις και αλληλεπιδράσεις, ενισχύοντας τους δεσμούς της κοινότητας. Αντίθετα, οι γειτονιές που δεν έχουν υποδομές για πεζούς και μέσα ήπιας κυκλοφορίας και χωρίζονται από θορυβώδεις δρόμους γεμάτους κινούμενα ή παρκαρισμένα αυτοκίνητα, μπορούν να εμποδίσουν αυτές τις αυθόρμητες αλληλεπιδράσεις.
Υπηρεσίες κοινής χρήσης, όπως τα κοινοτικά κέντρα, οι βιβλιοθήκες ή τα πλυντήρια, μπορούν επίσης να λειτουργήσουν με τον ίδιο τρόπο, όπως επίσης και πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην ενίσχυση της αίσθησης της κοινότητας (φεστιβάλ γειτονιάς, εργαστήρια, προγράμματα εθελοντισμού, κτλ.). Η τεχνολογία μπορεί να παίξει το δικό της ρόλο σε αυτό, με πλατφόρμες που ενθαρρύνουν τις συνδέσεις στον πραγματικό κόσμο και προωθούν κοινοτικές εκδηλώσεις σε τοπικό επίπεδο.
Η μάχη κατά της μοναξιάς όμως δεν χρειάζεται να περιοριστεί στο δημόσιο χώρο αλλά μπορεί να δοθεί και στα σπίτια μας. Ο όρος cohousing προέρχεται από τη Δανία στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και περιγράφει την ιδέα όπου οι άνθρωποι ζουν σε μεμονωμένα σπίτια μέσα σε μια κοινότητα που μοιράζεται κοινούς χώρους και πόρους. Διεθνώς έχει αναδειχθεί ως μια δημοφιλής λύση για την καταπολέμηση της μοναξιάς και την ενίσχυση της αίσθησης του ανήκειν.
Στην ουσία, η ανάσχεση της αστικής μοναξιάς απαιτεί μια πολυδιάστατη προσέγγιση που περιλαμβάνει τον αστικό σχεδιασμό, τις κοινωνικές πρωτοβουλίες και την κατάλληλη χρήση της τεχνολογίας. Πρόκειται για ένα ζήτημα που χρήζει της προσοχής και της προσπάθειας μας, όχι μόνο για χάρη της ατομικής υγείας και ευτυχίας, αλλά και για την ευρύτερη υγεία των πόλεων και των κοινοτήτων μας.
ΥΓ. Η θεματική του “Πάρε πίσω την πόλη” ζει πλέον και στα social media. Μπορείτε να μας ακολουθήσετε στο twitter, το instagram, το facebook και το tiktok.
Ελλάδα
Το highlight του 3ου “Electric & Micro Mobility Forum” ήταν σίγουρα τα τριάντα εκπληκτικά λεπτά πραγματικής αγανάκτησης του Γρηγόρη Κωνσταντέλλου, Δημάρχου Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης. Σας προτείνω να τα δείτε ολόκληρα. Δίκασε σχεδόν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Τους πολίτες που δεν πατάνε στις διαβουλεύσεις και θυμούνται τελευταία στιγμή ότι έχουν πρόβλημα, τον παραλογισμό των ΣΒΑΚ σε επίπεδο δήμου, τον ΟΑΣΑ που δεν ασχολείται, τα παρωχημένα ηλεκτρικά ποδήλατα που φορτώνουν σε όλους τους δήμους της χώρας, τον Κ.Ο.Κ. και πολλά άλλα.
74% των αιτήσεων του “Κινούμαι Ηλεκτρικά” αφορούν την μικροκινητικότητα, ενώ ο στόχος του 2030 για την απαγόρευση ταξινομήσεων οχημάτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης που μετατέθηκε για το 2035.
Στη δική μου παρουσίαση, συμπεριέλαβα και μια εκτίμηση για τις πωλήσεις των ελαφρών προσωπικών οχημάτων.
Ο απολογισμός της διετίας για το project μετατροπής της Αστυπάλαιας σε “έξυπνο” και αειφόρο νησί.
Μια συζήτηση με τον σερ Ντέιβιντ Άλαν Τσίπερφιλντ, τον φετινό νικητή του αρχιτεκτονικού βραβείου Pritzker, που μαζί με το αρχιτεκτονικό γραφείο Τομπάζη σχεδίασαν και θα επιβλέψουν την επέκταση του Εθνικού και Αρχαιολογικού Μουσείου.
Η ζωή στα μπαλκόνια της Αθήνας.
Η πόλη των Τρικάλων προχωράει στην ανάπλαση κεντρικών πλατειών και στην αποκατάσταση τουλάχιστον δέκα τοποσήμων και μνημειακών κτιρίων.
Αστική ζωή
Στη Βιέννη, το 80% των κατοίκων πληρούν τις προϋποθέσεις για δημόσια στέγαση, και από τη στιγμή που αποκτήσουν συμβόλαιο, αυτό δεν λήγει ποτέ.
Υποχρεωτική κομποστοποίηση σύντομα στη Νέα Υόρκη.
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πόλεις των τελευταίων ετών, το Όσλο, δημοσίευσε το Εγχειρίδιο Σχεδιασμού Οδών της στα αγγλικά.
Μήπως θα έπρεπε να σκεφτούμε τις υπόγειες πόλεις;
Στο κέντρο της μεγαλούπολης Τσονγκτσίνγκ, κάποιοι κάτοικοι μένουν σε τόσο συμπαγείς ουρανοξύστες που μπορούν να συνομιλούν με τους γείτονές τους χωρίς καν να φωνάζουν.
Το δημοτικό συμβούλιο του Παρισιού ψήφισε για τον καθορισμό ορίου ύψους 37 μέτρων για τα κτήρια στην προσπάθεια να κρατήσει την ανθρώπινη κλίμακα της πόλης. Την ίδια στιγμή, αρχίζει να ξεπερνάει τα καθαρά αισθητικά κριτήρια και σχεδιάζει να φυτέψει δέντρα που μπορούν να επιβιώσουν από την κλιματική αλλαγή.
(📸) 100 δημόσιοι χώροι από όλο τον κόσμο.
Πως δημιουργείς μια πόλη από την αρχή;
Μια σειρά πρωτοβουλιών ανοικτών δεδομένων για την αύξηση της κυβερνητικής διαφάνειας και την προώθηση της καινοτομίας στην Κωνσταντινούπολη.
Βιώσιμη κινητικότητα
Οι ποδηλάτες με κράνος γίνονται αντιληπτοί ως λιγότερο ανθρώπινοι.
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Οδηγών Τραμ.
Τεχνολογία
Με τη τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας να ωριμάζει όλο και περισσότερο, οι πόλεις θα πρέπει να προετοιμαστούν για τη σύγκρουση ψηφιακών και φυσικών χώρων.