Μικρό κοινόχρηστο καλάθι
Επιπλέον, το Citymapper στην Αθήνα, οι καλύτερες πόλεις για να ζεις και οι ιδέες των υπολοίπων για να βελτιωθούν, δουλειές για τα παιδιά μας, 44% από τα δίκυκλα του κόσμου είναι ήδη ηλεκτρικά
Ένα ακόμα κομμάτι της νέας εθνικής στρατηγικής για το ποδήλατο, που δε συζητήσαμε στο τελευταίο τεύχος, είναι και πρόγραμμα 30 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ διάθεσης κοινόχρηστων ποδηλάτων, συμβατικών και ηλεκτρικών. Από το πρόγραμμα εξαιρούνται οι Δήμοι Μητροπολιτικών Κέντρων, όχι γιατί δεν τους αφορά το συγκεκριμένο θέμα, αλλά γιατί για να δουλέψει ένα τέτοιο σχήμα σε αυτές τις περιοχές χρειάζεται πολύ μεγαλύτερο budget από τα 2 εκατ. που είναι το μέγιστο ποσό ανά δήμο.
Φυσικά στην Ελλάδα έχουν δοκιμαστεί ήδη δίκτυα κοινόχρηστων οχημάτων, και δημόσια και ιδιωτικά, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.
Τα πρώτα, κυρίως ξεκινάνε ως μια ευκαιρία για το Δήμο να τσεκάρει κάποια κουτιά, είναι συνήθως δωρεάν και σταματάνε στην πρώτη δυσκολία μιας και δεν υπάρχει η τεχνογνωσία, η αμεσότητα, o προϋπολογισμός ή το πείσμα για να αντιμετωπιστεί. Για παράδειγμα στο Δήμο Πατρέων, το σύστημα έχει παγώσει για χρόνια μετά από κλοπές και εκτεταμένους βανδαλισμούς των ποδηλάτων, στο Αγρίνιο λίγες μέρες μετά την έναρξη της προσπάθειας τους τα είχαν ήδη απενεργοποιήσει για να δουν πως θα αντιμετωπίσουν το πρώτο ατύχημα, ενώ σε μια πόλη σα την Έδεσσα, που έχει διάμετρο 2 χλμ., θεωρούνται επιτυχία οι 0,65 ενοικιάσεις ανά ποδήλατο ανά ημέρα και το 0,06% του πληθυσμού να εγγράφεται στο δίκτυο το πρώτο μήνα λειτουργίας του.
Τα ιδιωτικά δίκτυα από την άλλη, από τα οποία έχουμε εμπειρία και μεγάλων διεθνών διαχειριστών, πέραν των επιχειρησιακών προβλημάτων που όμως είναι καταρτισμένα να επιλύουν, δεν έχουν υπάρξει ανταγωνιστικά για καθημερινή χρήση λόγο τιμολόγησης. Για παράδειγμα, οι τιμές της υπηρεσίας της Lime, η οποία επανέρχεται στους δρόμους της Αθήνας, ήταν €1 για το ξεκλείδωμα και €0,15 για κάθε λεπτό χρήσης. Αυτό σημαίνει ότι για μια διαδρομή 10 λεπτών, στην οποία με μια μέση ταχύτητα 15χλμ./ώρα θα διανύαμε 2,5χλμ., θα κόστιζε 2,5 ευρώ. Αν χρειάζεσαι 3-4 τέτοιες διαδρομές τη μέρα φτάνεις το μηνιαίο κόστος του να έχεις αυτοκίνητο. Η εταιρεία δοκιμάζει πλέον και μια μορφή συνδρομής που μπορεί να μειώσει το κόστος στους καθημερινούς χρήστες. Και ενώ για τη Lime, η βασική αγορά είναι τουρίστες που έχουν ήδη εγκατεστημένη την εφαρμογή της στα κινητά τους, οι Ελληνικές υπηρεσίες κοινόχρηστων ποδηλάτων έφτασαν έως 50% χαμηλότερο κόστος, ποσό ακόμα πολύ περιοριστικό.
Τι είναι λοιπόν που μπορεί να κάνει αυτά τα σχήματα πετυχημένα; Μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα που έπεσε στην προσοχή μου τις προηγούμενες ημέρες, κοίταξε όλα τα κοινόχρηστα δίκτυα στην Ισπανία από το 2003 μέχρι το 2018 και παρατήρησε ότι:
Το 60% των σχημάτων έχουν κλείσει
Στο 40% των σχημάτων η χρήση που γίνεται είναι μικρότερη του ενός ταξιδιού ανά ποδήλατο ανά ημέρα
Το 100% των σχημάτων που έχουν πάνω από 30 σταθμούς λειτουργούν ακόμα
Το πρώτο σημαντικό κριτήριο συνεπώς είναι η κάλυψη. Αν θέλουμε να δούμε κοινόχρηστα μοντέλα να επιτυγχάνουν θα πρέπει να αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε αυτά τα οχήματα σα κομμάτι της δημόσιας συγκοινωνίας, με την οποία θα πρέπει να συνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται, και όχι σαν παροχή για τη βόλτα ή την άθληση. Για να επιτευχθεί αυτό, η προτεραιότητα θα πρέπει να είναι να υπάρχουν προσβάσιμα οχήματα σε κοντινή απόσταση για την πλειονότητα του πληθυσμού και συνδεσιμότητα με τους βασικούς επιχειρηματικούς και εμπορικούς κόμβους κάθε πόλης, παρά το που θα είναι πιο ωραία ή χαλαρή η διαδρομή.
Για να επιτευχθεί αυτή η κάλυψη, χρειάζονται σχήματα μεγάλης κλίμακας. Για παράδειγμα, η ιδιωτική μεν Citi Bike, που εξυπηρετεί διάφορους δήμους της Νέας Υόρκης, ήταν πρόταση του τμήματος μεταφορών της πόλης το 2008 και ξεκίνησε το 2013 με 332 σταθμούς και 6,000 ποδήλατα (πλέον είναι στους 1,100+ και 17,000 ποδήλατα). Αντίστοιχα η Vélib' στο Παρίσι, ίσως το πιο επιτυχημένο δίκτυο εκτός Κίνας, ξεκίνησε το 2007 με 14,500 ποδήλατα και 1,400 σταθμούς. Και αυτό ως πρόταση του δήμου και συγχρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως δεύτερο κριτήριο, είναι η εξαρχής υποστήριξη του δικτύου με σημαντικά κεφάλαια και συνεργασίες.
Τέλος, αξίζει να δούμε τη τιμολογιακή πολιτική των παραπάνω για να καταλάβουμε που πρέπει να φτάσουμε. Στη Citi Bike, με $15/μήνα κάνεις όσες 45λεπτες διαδρομές θέλεις χωρίς περαιτέρω χρέωση, ενώ στη Vélib' έχεις παρεμφερή προνόμια με €8.30 το μήνα. Θα πρέπει λοιπόν η καθημερινή χρήση αυτών των οχημάτων και της υπόλοιπης δημόσιας συγκοινωνίας να είναι σημαντικά φθηνότερη από τη χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου που έχουν σκοπό να αντικαταστήσουν.
Επομένως, οι δήμοι που θα εκμεταλλευτούν το συγκεκριμένο πρόγραμμα, θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρά για ποιον και γιατί το κάνουν και η απάντηση σε αυτή την ερώτηση να ενημερώσει το σχεδιασμό τους. Στα μητροπολιτικά κέντρα από την άλλη, θα περιμένουμε την ‘επέλαση των Βαρβάρων’, ελπίζοντας σε μεγαλύτερη επιτυχία από την πρώτη προσπάθεια. Όχι ότι μπορούν να αλλάξουν τις ζωές των μόνιμων κατοίκων στις πόλεις μας, αλλά ίσως βοηθήσουν στην επιτάχυνση της υιοθέτησης ενός διαφορετικού τρόπου μετακίνησης.
Τι διαβάζουμε
Ελλάδα
Η Anytime της INTERAMERICAN συνεργάστηκε με την Kineo και παρέα δημιουργήσαν ένα ολιστικό ασφαλιστικό προϊόν για οχήματα μικροκινητικότητας.
Ο δήμος Αθηνών σε συνεργασία με την Atcom και τη Microsoft, θέλουν να κάνουν την Αθήνα εξυπνότερη.
Το white paper της Beat για το πως θα φτάσει η εφαρμογή στις μηδενικές εκπομπές ρύπων.
Το Citymapper είναι μια υπηρεσία χαρτογράφησης που εμφανίζει επιλογές μεταφοράς μεταξύ δύο τοποθεσιών μέσα στην πόλη. Ξεκίνησε το 2011 από το Λονδίνο και ενσωματώνει δεδομένα για όλους τους αστικούς τρόπους μεταφοράς, όπως δημόσιες συγκοινωνίες, περπάτημα, ποδηλασία και οδήγηση. Και από αυτή την εβδομάδα λειτουργεί και στην Αθήνα.
Η Leoride, μια πλατφόρμα με e-scooters για τον τουριστικό κλάδο, επεκτείνεται στην Αθήνα όπου που έχει ήδη κλείσει συνεργασίες με πάνω από 20 ξενοδοχεία.
Τη σελίδα για το ΣΒΑΚ του Δήμου Θηβαίων.
Πόλεις του Κόσμου
Το Ώκλαντ, μετά και την εξαιρετική αντίδραση της Νέας Ζηλανδίας απέναντι στην πανδημία, ανέβηκε πρώτο στη λίστα του Economist με τις καλύτερες πόλεις για να ζεις.
Κατακόρυφος κηπουρός, σύμβουλος ψύξης και άλλες προτάσεις για να βρουν δουλειά τα παιδιά μας στις πόλεις του μέλλοντος. Επίσης από το Future of Everything του WSJ, που αυτό το μήνα ασχολείται με τις πόλεις, τι θα κάνουμε όλα τα parking όταν δε τα χρειαζόμαστε πια;
Το Bloomberg Philanthropies κάλεσε δημάρχους από όλο τον κόσμο να καταθέσουν τις καλύτερες ιδέες τους για την επόμενη μέρα στις πόλεις τους. 631 πόλεις ανταποκρίθηκαν (15 από αυτές θα πάρουν και $1εκ. για να τις εκπονήσουν) και οι προτάσεις τους δείχνουν προς τα που κατευθύνεται η αστική καινοτομία.
Τα αυτοκίνητα θα δώσουν θέση στους πεζούς στην Oxford Circus του Λονδίνου, ενώ και στο Γουέλινγκτον πήραν την απόφαση να τα απαγορεύσουν στο κέντρο της πόλης.
Ο αρχιτέκτονας Michael Eliason γράφει για τις πέντε τάσεις που βλέπει στις Ευρωπαϊκές πόλεις και θα ήθελε να δει και αλλού.
Τι χάσαμε με τους αυτοκινητόδρομους και πως το παίρνουμε πίσω.
Πως θα σου φαινόταν αν στη βόλτα σου στα μαγαζιά, έμπαινες και σε ένα ακόμη για να δεις τι συμβαίνει στην πόλη σου;
Τελικά πόσο καλοί πολεοδόμοι ήταν οι Μάγια ή οι Χμερ;
Άνγκορ Βατ, Καμπότζη
Μικροκινητικότητα
Ο πατέρας του όρου μικροκινητικότητα, Horace Dediu, προσθέτει άλλη μια έννοια στην θεωρία του χώρου. Την παροδικότητα των μέσων.
44% από τα δίκυκλα και τρίκυκλα του κόσμου είναι ήδη ηλεκτρικά. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα αυτοκίνητα είναι 4%.
Έρευνα της VanMoof επιβεβαιώνει ότι οι νέοι στις μεγαλουπόλεις μας θέλουν να κάνουν το ποδήλατο βασικό τους μέσο μεταφοράς και μεγαλύτερο τους εμπόδιο σε αυτό είναι η αίσθηση ασφάλειας στο δρόμο.
Εντωμεταξύ, η Πορτογαλία είναι υπεύθυνη σχεδόν για το 25% της παραγωγής ποδηλάτων στην ΕΕ και οι απασχολούμενοι στην βιομηχανία έχουν αυξηθεί 65% τα τελευταία 5 χρόνια. Μήπως να το σκεφτούμε;
Τι βλέπουμε / ακούμε
Ο προαναφερθείς Dediu για την μικροκινητικότητα.
Αυτή τη διαφήμιση της Saturn από το 2002.
Read the room.
Ουπς.
Δουλειές
Mechanic / City Delivery Specialist / Social Media Intern, Kineo (Αθήνα)
Operations Manager, Lime (Αθήνα)
Πρόταση Βιβλίου
Metropolis: A History of the City, Humankind's Greatest Invention: Μια ιστορική αναδρομή 7,000 χρόνων στο πως και τι έχουν δημιουργήσει οι πόλεις για τον πολιτισμό μας, και αν στη μέτα ανάγnωση είναι η μεγαλύτερη εφεύρεση μας.